An experimental global index offers a new measurement of human progress that illustrates the challenge of tackling poverty and inequality while easing planetary pressure.

New York, 15 December 2020 – The COVID-19 pandemic is the latest crisis facing the world, but unless humans release their grip on nature, it won’t be the last, according to a new report by the United Nations Development Programme (UNDP), which includes a new experimental index on human progress that takes into account countries’ carbon dioxide emissions and material footprint.

The report lays out a stark choice for world leaders - take bold steps to reduce the immense pressure that is being exerted on the environment and the natural world, or humanity’s progress will stall.

“Humans wield more power over the planet than ever before. In the wake of COVID-19, record-breaking temperatures and spiraling inequality, it is time to use that power to redefine what we mean by progress, where our carbon and consumption footprints are no longer hidden,” said Achim Steiner, UNDP Administrator.

“As this report shows, no country in the world has yet achieved very high human development without putting immense strain on the planet. But we could be the first generation to right this wrong. That is the next frontier for human development,” he said.

The report argues that as people and planet enter an entirely new geological epoch, the Anthropocene or the Age of Humans, it is time to for all countries to redesign their paths to progress by fully accounting for the dangerous pressures humans put on the planet, and dismantle the gross imbalances of power and opportunity that prevent change.

To illustrate the point, the 30th anniversary edition of the Human Development Report, The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene, introduces an experimental new lens to its annual Human Development Index (HDI).

By adjusting the HDI, which measures a nation’s health, education, and standards of living, to include two more elements: a country’s carbon dioxide emissions and its material footprint, the index shows how the global development landscape would change if both the wellbeing of people and also the planet were central to defining humanity’s progress.

With the resulting Planetary-Pressures Adjusted HDI – or PHDI - a new global picture emerges, painting a less rosy but clearer assessment of human progress. For example, more than 50 countries drop out of the very high human development group, reflecting their dependence on fossil fuels and material footprint.

Despite these adjustments, countries like Costa Rica, Moldova, and Panama move upwards by at least 30 places, recognizing that lighter pressure on the planet is possible.

“The Human Development Report is an important product by the United Nations. In a time where action is needed, the new generation of Human Development Reports, with greater emphasis on the defining issues of our time such as climate change and inequalities, helps us to steer our efforts towards the future we want,” said Stefan Löfven, Prime Minister of Sweden, host country of the launch of the report.

The next frontier for human development will require working with and not against nature, while transforming social norms, values, and government and financial incentives, the report argues. For example, new estimates project that by 2100 the poorest countries in the world could experience up to 100 more days of extreme weather due to climate change each year- a number that could be cut in half if the Paris Agreement on climate change is fully implemented.

And yet fossil fuels are still being subsidized: the full cost to societies of publicly financed subsidies for fossil fuels - including indirect costs - is estimated at over US$5 trillion a year, or 6.5 percent of global GDP, according to International Monetary Fund figures cited in the report. Reforestation and taking better care of forests could alone account for roughly a quarter of the pre-2030 actions we must take to stop global warming from reaching two degrees Celsius above preindustrial levels.

“While humanity has achieved incredible things, it is clear that we have taken our planet for granted,” said Jayathma Wickramanayake, the UN Secretary-General’s Envoy Youth.

“Across the world young people have spoken up, recognizing that these actions put our collective future at risk. As the 2020 Human Development Report makes clear, we need to transform our relationship with the planet — to make energy and material consumption sustainable, and to ensure every young person is educated and empowered to appreciate the wonders that a healthy world can provide.”

How people experience planetary pressures is tied to how societies work, says Pedro Conceição, Director of UNDP’s Human Development Report Office and lead author of the report, and today, broken societies are putting people and planet on a collision course.

Inequalities within and between countries, with deep roots in colonialism and racism, mean that people who have more capture the benefits of nature and export the costs, the report shows. This chokes opportunities for people who have less and minimizes their ability to do anything about it.

For example, land stewarded by indigenous peoples in the Amazon absorbs, on a per person basis, the equivalent carbon dioxide of that emitted by the richest 1 percent of people in the world. However, indigenous peoples continue to face hardship, persecution and discrimination, and have little voice in decision-making, according to the report.

And discrimination based on ethnicity frequently leaves communities severely affected and exposed to high environmental risks such as toxic waste or excessive pollution, a trend that is reproduced in urban areas across continents, argue the authors.

According to the report, easing planetary pressures in a way that enables all people to flourish in this new age requires dismantling the gross imbalances of power and opportunity that stand in the way of transformation. Public action, the report argues, can address these inequalities, with examples ranging from increasingly progressive taxation, to protecting coastal communities through preventive investment and insurance, a move that could safeguard the lives of 840 million people who live along the world’s coastlines.

But there must be a concerted effort to ensure that actions do not further pit people against planet.

“The next frontier for human development is not about choosing between people or trees; it’s about recognizing, today, that human progress driven by unequal, carbon-intensive growth has run its course,” said Pedro Conceição.

“By tackling inequality, capitalizing on innovation and working with nature, human development could take a transformational step forward to support societies and the planet together,” he said.

Based on 2019 data, Albania has a Human Development Index (HDI) value of 0.795— which put the country in the high human development category— positioning it at 69 out of 189 countries and territories.

Between 1990 and 2019, Albania’s HDI value increased from 0.650 to 0.795, an increase of 22.3 percent. Between 1990 and 2019, Albania’s life expectancy at birth increased by 6.7 years, mean years of schooling increased by 2.3 years and expected years of schooling increased by 3.1 years. Albania’s Gross National Income per capita increased by about 183.5 percent between 1990 and 2019.

Albania has a Gender Inequality Index value of 0.181, ranking it 42 out of 162 countries in the 2019 index. In Albania, 29.5 percent of parliamentary seats are held by women, and 93.7 percent of adult women have reached at least a secondary level of education compared to 92.5 percent of their male counterparts. For every 100,000 live births, 15.0 women die from pregnancy related causes; and the adolescent birth rate is 19.6 births per 1,000 women of ages 15-19. Female participation in the labour market is 46.7 percent compared to 64.6 for men. 

To learn more about the 2020 Human Development report and UNDP’s analysis on the experimental Planetary Pressures-Adjusted HDI, visit http://hdr.undp.org/en/2020-report

Versioni Shqip: 

Shoqëritë e rrënuara e çojnë njerëzimin dhe planetin drejt një përplasjeje frontale, thotë UNDP

Një indeks global eksperimental ofron një matje të re të progresit njerëzor, i cili ilustron sfidën e trajtimit të çështjeve të varfërisë dhe të pabarazisë, duke lehtësuar njëkohësisht edhe trysninë e ushtruar mbi planet.

Nju-Jork, 15 dhjetor 2020 - Pandemia e COVID-19 është kriza më e fundit me të cilën po përballet bota, por nëse njerëzit nuk tregohen më miqësorë me natyrën, kjo krizë nuk do të jetë e fundit, sipas raportit të ri nga Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (UNDP), i cili përfshin një indeks të ri eksperimental mbi progresin njerëzor që merr në konsideratë gjurmën e emetimeve të dioksidit të karbonit dhe të konsumit të lëndëve të para të vendeve.

Raporti i vendos udhëheqësit botërorë përpara një zgjedhjeje te prere; nese nuk ndërmarrin hapa për të reduktuar trysninë e pamasë që po ushtrohet mbi mjedis dhe natyrë, progresi i njerëzimit do të njohë stanjacion.

“Njerëzit kane me shume fuqi ndaj planetit se kurrë më parë. Pas COVID-19, niveleve rekord te temperaturave dhe rritjes dramatike të pabarazisë, është koha ta përdorim atë fuqi për t'i dhënë një kuptim të ri fjalës progres, ku gjurmët tona të karbonit dhe konsumit nuk janë më të fshehura", tha Achim Steiner, Administratori i UNDP-së.

“Siç tregohet edhe në këtë raport, asnjë vend në botë nuk e ka arritur ende një zhvillim shumë të lartë njerëzor pa ushtruar trysni të pamasë mbi planet. Por ne mund të jemi brezi i parë që e zhbën këtë gabim. Ky është fronti i ardhshëm  i zhvillimit njerëzor,” u shpreh ai.

Raporti argumenton se ndërkohë që njerëzit dhe planeti po hyjnë në një epokë tërësisht të re gjeologjike, atë të Antropocenit ose të Epokës së Ndikimit të Madh të Njeriut mbi Tokën, ka ardhur koha që të gjitha vendet të riformësojnë rrugëtimet e tyre drejt progresit duke marrë përgjegjësi të plotë për trysninë e rrezikshme që njerëzimi ushtron ndaj planetit, dhe të zhvishen nga çekuilibri i madh në pushtet dhe mundësi të cilat e pengojnë ndryshimin.

Për ta ilustruar kete argument, botimi në përvjetorin e 30-të të Raportit të Zhvillimit Njerëzor, Fronti i ardhshëm: Zhvillimi Njerëzor dhe Antropoceni, paraqet një këndvështrim të ri eksperimental të Indeksit të tij vjetor të Zhvillimit Njerëzor (IZhNj).

Përmes rregullimit të IZhNj-së, i cili mat shëndetin, arsimin dhe standardin e jetesës së një kombi, me qëllim përfshirjen e dy elementeve të tjerë, si: gjurma e emetimeve të dioksidit të karbonit dhe e konsumit të lëndëve të para të një vendi, indeksi tregon se si do të ndryshonte panorama e zhvillimit global nëse mirëqenia e njerëzve dhe e planetit do të ishin aksi qendror në përcaktimin e progresit të njerëzimit.

IZhNj-ja rezultuese e cila rregullohet sipas trysnive që ushtrohen mbi planet, apo IZhNjP, na shpalos një panoramë të re globale, e cila ka ngjyra më pak optimiste por më tepër realiste rreth vlerësimit të progresit njerëzor. Për shembull, më shumë se 50 vende dalin nga grupi me zhvillim shumë të lartë njerëzor,  gje qe pasqyron varësinë e tyre nga lëndët djegëse fosile dhe gjurmen  e konsumit të lëndëve të para.

Pavarësisht këtyre rregullimeve, vende si Kosta Rika, Moldavia dhe Panamaja zhvendosen sipër me të paktën 30 vende, duke treguar se ndaj planetit mund të ushtrohet edhe një trysni më e lehtë.

“Raporti i Zhvillimit Njerëzor është një produkt i rëndësishëm i Kombeve të Bashkuara. Në një kohë kur na duhet te veprojme, gjenerata e re e Raporteve të Zhvillimit Njerëzor, e cila e vendos theksin më tepër te çështjet përcaktuese të erës sonë, si ndryshimet klimatike dhe pabarazitë, na ndihmon për t'i kanalizuar përpjekjet tona drejt së ardhmes që duam", tha Stefan Lofven, Kryeministër i Suedisë, vendi i parë qe prezantoi raportin.

Raporti argumenton se fronti i ardhshëm për zhvillimin njerëzor do të na kërkojë të bashkëpunojmë me natyrën dhe jo të veprojmë kundër saj, ndërkohë që transformojmë normat dhe vlerat sociale, si dhe incentivat shtetërore e financiare.

Për shembull, parashikimet e reja vlerësojnë se deri në vitin 2100 vendet më të varfra në botë mund të përjetojnë deri në 100 ditë më shumë në vit mot ekstrem për shkak të ndryshimeve klimatike për çdo vit. Kjo shifër mund të përgjysmohet nëse do të zbatohet plotësisht Marrëveshja e Parisit për Ndryshimet Klimatike.

E megjithatë, subvencionimi i lëndëve djegëse fosile vijon ende. Kosto e plotë për shoqëritë nga subvencionet e financuara nga buxheti publik për lëndë djegëse fosile, duke përfshirë këtu edhe kostot indirekte, përllogaritet të jetë në mbi 5 trilionë USD në vit, ose 6,5 për qind e PBB-së globale, sipas shifrave të Fondit Monetar Ndërkombëtar te cituara në raport. e.

Vetëm ripyllëzimi dhe kujdesi më i mirë për pyjet mund të përbëjë afërsisht një të katërtën e veprimeve që duhet të ndërmarrim përpara vitit 2030 për ta ndaluar rritjen e ngrohjes globale me dy gradë celsius mbi nivelet paraindustriale.

"Ndërkohë që njerëzimi ka parë arritje të pashembullta, është e qartë që ne e marrim planetin tonë për të mirëqenë", tha Jayathma Wickramanayake, e Dërguara e Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së për Rininë. “Në të gjithë botën të rinjtë kanë ngritur zërin, duke pranuar se këto veprime vënë në rrezik të ardhmen tonë të përbashkët. Siç e nxjerr qartë edhe Raporti i Zhvillimit Njerëzor 2020, ne duhet të transformojmë marrëdhënien tonë me planetin - ta bëjmë të qëndrueshëm konsumin e energjisë dhe të lëndëve materiale dhe të sigurojmë që çdo i ri të arsimohet dhe të fuqizohet për të shijuar mrekullitë që mund të sigurojë një botë e shëndetshme.”

Mënyra se si njerëzit i përjetojnë trysnitë e ushtruara mbi planet lidhet me mënyrën e funksionimit të shoqërive, thotë Pedro Conceição, Drejtor i Zyrës së Raportit për Zhvillimin Njerëzor pranë UNDP-së dhe autor kryesor i raportit, e në ditët e sotme shoqëritë e rrënuara po e çojnë njerëzimin dhe planetin drejt një përplasjeje frontale.

Pabarazitë brenda dhe midis vendeve, me rrënjë të thella në kolonializëm dhe racizëm, nënkuptojnë se ata që kanë më shumë, rrokin të mirat e natyrës dhe kostot i faturojnë tjetërkund, tregon raporti. Kjo u ndrydh mundësitë atyre që kanë më pak dhe u minimizon aftësinë për të bërë diçka rreth kësaj.

Për shembull, toka për të cilën kujdesen popujt indigjenë në Amazonë përthith, për person, sasinë e dioksidit të karbonit që është e barasvlershme me atë të emetuar nga 1 për qind e njerëzve më të pasur në botë. Sidoqoftë, sipas raportit, popujt indigjenë vazhdojnë të përballen me vështirësi, përndjekje dhe diskriminim dhe kanë pak zë në vendimmarrje.

Dhe diskriminimi me bazë etnike shpesh i prek rëndë komunitetet dhe i lë të ekspozuar ndaj rreziqeve të larta mjedisore, si mbetjet toksike ose ndotje të tepruar, një tendencë që haset në zonat urbane në të gjitha kontinentet, argumentojnë autorët.

Sipas raportit, lehtësimi i trysnive të ushtruara mbi planet në atë mënyrë që u mundëson të gjithë njerëzve që të begatojnë në këtë epokë të re, kërkon shpërbërjen e diferencave të mëdha në pushtet dhe në mundësi, të cilat i presin rrugën transformimit.

Raporti argumenton se aksioni publik mund t'i adresojë këto pabarazi, me shembuj të tillë që variojnë nga taksimi progresiv deri te mbrojtja e komuniteteve bregdetare përmes investimeve në masa parandaluese dhe sigurimit të tyre, një lëvizje kjo që do të mbronte jetët e 840 milionë njerëzve të cilët jetojnë përgjatë vijave bregdetare në të gjithë botën. Por kjo përpjekje duhet të jetë e përbashkët, për të siguruar që veprimet e ndërmarra të mos i shtyjnë më tej njerëzit kundër planetit.

“Fronti i ardhshëm i zhvillimit njerëzor nuk ka të bëjë me zgjedhjen midis njerëzve apo pemëve. Por, sot ka të bëjë me faktin që progresi njerëzor, i cili udhëhiqet nga rritja e pabarabartë dhe me intensitet të lartë të emetimit të karbonit, e ka përfunduar ciklin e tij", tha Pedro Conceição.

"Zhvillimi njerëzor mund të bëjë një hap transformues drejt mbështetjes si te shoqërive dhe të planetit, , përmes trajtimit të çështjes së pabarazisë, shfrytëzimit të inovacionit dhe punës në unison me natyrën", tha ai.

Duke u bazuar në të dhëna të 2019-ës, vlera e Indeksit të Zhvillimit Njerëzor (IzhNj) për Shqipërinë është 0,795, duke e pozicionuar në vendin e 69 nga 189 vende dhe territore, çka e klasifikon në kategorinë e zhvillimit të lartë njerëzor. Nga viti 1990 deri në vitin 2019, vlera e IZhNj-së për Shqipërinë është rritur nga 0,650 në 0,795. Pra, një rritje me 22,3 për qind. Nga viti 1990 deri në vitin 2019, jetëgjatësia në lindje në Shqipëri është rritur me 6,7 vjet, mesatarja e viteve të shkollimit është rritur me 2,3 vjet dhe vitet e pritura të shkollimit janë rritur me 3,1 vjet. E Ardhura Kombëtare Bruto për frymë në Shqipëri është rritur me rreth 183,5 për qind nga viti 1990 deri në vitin 2019.

Vlera e Indeksit të Pabarazisë Gjinore (IPGj) në Shqipëri është 0,181, duke e renditur atë në vendin e 42-të nga 162 vende në indeksin për vitin 2019. Në Shqipëri 29,5 për qind e vendeve në parlament janë zënë nga gratë dhe 93,7 për qind e grave në moshë madhore kanë arritur të paktën një nivel arsimi të mesëm, krahasuar me 92,5 për qind për meshkujt. Për çdo 100 000 lindje të gjalla 15,0 gra vdesin nga shkaqe që lidhen me shtatzëninë dhe numri i lindjeve tek adoleshentët është 19,6 lindje për 1000 gra të grupmoshës 15-19 vjeç. Pjesëmarrja e grave në tregun e punës është 46,7 për qind krahasuar me 64,6 për qind për burrat.

Për të mësuar më shumë rreth Raportit të Zhvillimit Njerëzor 2020 dhe analizës së UNDP-së mbi IZhNj-në eksperimentale të rregulluar sipas trysnive që ushtrohen mbi planet, vizitoni http://hdr.undp.org/en/2020-report